Kiła doświadczalna myszy i szczurów

Kolie i Schlosberger wykazali, że zarówno u myszy, jak i u szczurów po przeszczepieniu krętka bladego rozwija się zakażenie bezobjawowe. Badania nad bezobjawowym zakażeniem u myszy stanowiły przez szereg lat przedmiot żywego zainteresowania syfilidologów. Liczni autorzy, a w szczególności Levaditi, prowadził na tym modelu doświadczalnym badanie nad cyklem rozwojowym krętka bladego. Na bezobjawowo zakażonych myszach prowadzono, zwłaszcza w erze salwarsanowej, badania nad skutecznością leków przeoiwkiłowych. Wykazano, że myszy mogą być zakażone doskórnie, dojądrowo, dootrzewnowo, dożylnie lub domózgowo. Rosahn, Gueft i Rove wykazali, że podatność myszy na zakażenie krętkiem nie zależy od płci i wieku. Mimo bardzo szczegółowych, długoletnich obserwacji nie udawało się zarówno dawniejszym, jak i współczesnym badaczom wykazać żadnych objawów kiły doświadczalnej u myszy i szczurów. Wyjątek stanowią doniesienia Bessemannsa i De Pottera, a także Kolmera i Kasta, o pojedynczych przypadkach stwierdzenia drobnych owrzodzeń we wrotach zakażenia. Bessemannsowi i Dei Moore nie udało się powtórzyć tych spostrzeżeń w badaniach kontrolnych, przeprowadzonych na 500 myszkach zakażonych w identyczny sposób. W licznych, zarówno dawniejszych jak i współczesnych badaniach, omówionych monograficznie przez Gastinela i Pulvenisa oraz Guefta i Roshana, nie wykazano w sposób bezsporny zmian makroskopowych ani histologicznych w narządach wewnętrznych bezobjawowo zakażonych myszy. Levaditi wykazał jednak przerost tkanki limfatycznej myszek zakażonych kiłą. Liczni badacze wykazali bezspornie zakaźność węzłów chłonnych, skóry, mózgu, śledziony, jąder, wątroby, jajników i macicy bezobjawowo zakażonych myszy. Okres utrzymywania się zakaźności tkanek wykazuje znaczne różnice w zależności od metod doświadczalnych. Bessemanns i De Moore oraz Levaditi i Rouset-Chabaud stwierdzili, że zakaźność krwi występuje począwszy od pierwszych dni po zakażeniu, a można ją okresowo stwierdzić u części zwierząt przez kilkanaście, a nawet kilkadziesiąt miesięcy po bez- objawowym zakażeniu. Rosahn i Rove stwierdzili, że okres wylęgania kiły bezobjawowej, po upływie którego stwierdza się zakaźność tkanek, zależy od ilości krętków użytych do zakażenia. Przeprowadzając doświadczenia, analogiczne do znanych badań Magnusona nad okresem wylęgania kiły u królików, Rosahn i Rove doszli do wniosku, że okres podziału krętka w ustroju zakażonej myszy wynosi 24 dni, czyli jest niemal 20-krotnie dłuższy, niż okres podziału kretka w doświadczalnej kile króliczej. Jest to wyrazem trudności rozplemu krętka w tkankach tego zwierzęcia.Mimo niewątpliwej zakaźności tkanek myszy zakażonych kiłą wykazanie w nich krętków bladych natrafia na znaczne trudności. Van Haelst stwierdził w ciemnym polu widzenia mikroskopu charakterystyczne krętki blade, badając materiał pobrany z węzłów chłonnych, śledziony i mózgu myszy zakażonych kiłą. Bessemanns i De Moore stwierdzali tą samą metodą krętki w jądrach i błonie śluzowej zakażonych myszy. Stroesco i Vaismann wykazali metodą srebrzenia obecność krętków bladych w węzłach chłonnych, skórze i innych tkankach zwierząt doświadczalnych. Badania te zostały potwierdzone również przez innych autorów. Gueft i Rosahn, oceniając całokształt badań nad tym zagadnieniem, podkreślają, że obecność nielicznych, ale typowych krętków bladych w tkankach zakażonych myszy nie bydzi wątpliwości, a różnice wyników są zależne od techniki badania, a w jeszcze większej mierze — od wytrwałości i dokładności badacza. Chociaż we współczesnej syfilidologii badania nad doświadczalną kiłą myszy są prowadzone coraz rzadziej, odegrały one doniosłą rolę w rozwoju syfilidologii doświadczalnej i wpłynęły w sposób istotny na kształtowanie się poglądów na zagadnienie bezobjawowego zakażenia również w przebiegu innych chorób zakaźnych.